Sögulegur aftökustaður

Þrístapar eru þrír hólar í vestanverðum Vatnsdalshólum, skammt norðan við Hringveginn. Staðurinn er þekktur fyrir síðustu opinberu aftöku á Íslandi árið 1830, sem tengdist morðmáli á Illugastöðum. Hólarnir bera vitni um dramatíska sögu sem hefur sett sinn svip á réttarsögu og menningarsögu Norðurlands.

Síðasta opinbera aftakan á Íslandi (1830)

Þann 12. janúar 1830 fór fram síðasta opinbera aftakan á Íslandi á Þrístöpum. Agnes Magnúsdóttir og Friðrik Sigurðsson voru dæmd til dauða fyrir morðin á Natani Ketilssyni og Pétri Jónssyni á Illugastöðum árið 1828. Böðullinn var Guðmundur Ketilsson, bróðir Natans.

Minjar á Þjóðminjasafni Íslands 🔗

Öxin og höggstokkurinn sem notuð voru við aftökuna á Agnesi og Friðriki eru varðveitt á Þjóðminjasafni Íslands 🔗
Afsteypa af öxinni er til sýnis á Þrístöpum og veitir gestum áþreifanlega tengingu við söguna.

Bókmenntir um Agnesi Magnúsdóttur og Illugastaðamorðin

Sögu Agnesar hefur verið gerð góð skil í eftirfarandi bókum:

• 
  Náðarstund 🔗 eftir Hannah Kent
  , sem kom út á íslensku árið 2014
• Yfirvaldið eftir Þorgeir Þorgeirsson
• Enginn má undan líta eftir Guðlaug Guðmundsson
• 
  Saga Natans Ketilssonar 🔗 og Skáld Rósu
  eftir Brynjúlf Jónsson frá Minna-Núpi

Hljóðleiðsögn á Þrístöpum

Sumarið 2024 var sett upp hljóðleiðsögn sem leiðir gesti í gegnum söguna, staðhætti og minjar sem tengjast
aftökunni og lífi fólksins sem þar komst við sögu.

Heimsókn á Þrístapa er vel þess virði

Á Þrístöpum er dramatískri sögu Agnesar og Friðriks gerð góð skil.
Gestir fræðast um síðustu opinberu aftöku á Íslandi, sjá minjar og fá dýpri innsýn í samfélag, réttarsögu og menningu 19. aldar.