Bessastaðir – Hjarta íslenskrar sögu

Saga Bessastaða á Álftanesi spannar aldir og er órjúfanlegur hluti af íslenskri þjóðarsögu. Hér má rekja búsetu allt frá landnámsöld til dagsins í dag, og staðurinn hefur gegnt lykilhlutverki í stjórnsýslu, menntun og menningu þjóðarinnar.

Frá landnámi til þjóðveldis

Fornleifarannsóknir sýna að fyrstu íbúar settust að á Bessastöðum á landnámsöld og hefur þar verið samfelld búseta síðan. Á þjóðveldisöld bjó þar Snorri Sturluson, eitt áhrifamesta skáld og höfðingi Íslands, sem getið er um í Íslendingasögu Sturlu Þórðarsonar.

Konungsvald og stjórnsýsla

Eftir dauða Snorra tók Noregskonungur staðinn í sína eigu og á síðari hluta miðalda sátu þar æðstu fulltrúar erlends valds á Íslandi. Með einveldistöku Danakonungs árið 1688 urðu Bessastaðir embættisbústaður landfógeta og amtmanns allt þar til yfirstjórn landsins fluttist til Reykjavíkur.

Menntasetur og menningarheimili

Bessastaðastofa var reist á árunum 1761–66 og árið 1805 fluttist Hólavallaskóli hingað og fékk nafnið Bessastaðaskóli. Þar lærðu m.a. Fjölnismenn og aðrir leiðtogar sjálfstæðisbaráttunnar. Skólinn starfaði til 1846 og á þeim árum sleit Benedikt Gröndal skáld barnsskónum á staðnum.

Frægir eigendur og búskapur

Á 19. öld og byrjun 20. aldar bjuggu á Bessastöðum ýmsir merkir Íslendingar, þar á meðal Grímur Thomsen skáld, Skúli og Theodóra Thoroddsen og fleiri. Árið 1941 gaf Sigurður Jónasson forstjóri staðinn íslenska ríkinu og varð hann síðan embættisbústaður ríkisstjóra og síðar forsetasetur.

Bessastaðir í dag

Í dag eru Bessastaðir opinber bústaður forseta Íslands og tákn um sögu, menningu og sjálfstæði þjóðarinnar. Ferðamenn sem heimsækja staðinn upplifa lifandi tengingu við fortíðina og fá einstaka innsýn í sögu landsins.

Nánari upplýsingar um sögu Bessastaða má finna á vef forsetaembættisins. Bendum líka á Snorrastofu í Reykholti fyrir þau sem vilja vita meira um Snorra Sturluson.